تحلیل و سنجش عوامل تقویت کننده وفاق ملی در دانش‌آموزان دوره ابتدایی

چکیده

وفاق ملی از جمله مفاهیم اساسی در انسجام اجتماعی است که از دوران کودکی در نهادهای آموزشی شکل می‌گیرد. همچنین، مدارس ابتدایی به عنوان نخستین نهادهای اجتماعی، بستری مهم برای آموزش ارزش‌های ملی و تقویت انسجام اجتماعی به شمار می‌آیند. این پژوهش با رویکردی کیفی - کمی، به تحلیل و سنجش عوامل تقویت کننده وفاق ملی در دانش‌آموزان دوره ابتدایی پرداخته است. جامعه آماری بخش کیفی معلمان سرآمد، سرگروه‌های درسی و در بخش کمی کلیه همکاران شاغل در دوره ابتدایی ناحیه 1 اردبیل به تعداد 1070 نفر بودند. در بخش کیفی از روش نمونه‌گیری هدفمند استفاده شده و عمل نمونه‌گیری تا دستیابی به اشباع نظری ادامه داشت؛ که در پژوهش حاضر پس از انجام 12 مصاحبه اشباع نظری داد. همچنین در بخش کمی با توجه به گستردگی جامعه آماری، از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چند مرحله‌ای استفاده شد. بدین صورت که ابتدا از بین نواحی ناحیه 1، سپس مدارس و در نهایت همکاران شاغل در آن مدارس منتخب به عنوان نمونه‌ آماری ما انتخاب شدند. برای تجزیه و تحلیل داده‌های کیفی از روش تحلیل مضمون (تم) و در بخش کمی از روش تحلیل عاملی تاییدی (مرتبه دو) استفاده شد. یافته‌ها نشان می‌دهد که عوامل متعددی از جمله محتوای آموزشی، شیوه‌های تدریس معلمان، تعاملات بین ‌دانش‌آموزی و برنامه‌های فرهنگی مدارس در تقویت احساس همبستگی ملی نقش دارند؛ و نتایج به دست آمده حاکی از آن است که مقادیر ضرایب مسیر بزرگ‌تر از 6/0 و بارهای عاملی برای تمامی روابط بزرگ‌تر از 4/0 می‌باشد. همچنین مقدار معناداری برای تمامی روابط بزرگ‌تر از 96/1 می‌باشد؛ که نشان از تایید روابط می‌باشد. از طرفی مقادیر به دست آمده نشان از روایی همگرایی و پایایی مناسب می‌باشد. بر اساس این نتایج، پیشنهاد می‌شود که سیاست‌گذاران آموزشی با اصلاح برنامه‌های درسی، تقویت مهارت‌های بین ‌فردی معلمان و طراحی فعالیت‌های آموزشی تعاملی، زمینه را برای پرورش دانش‌آموزانی با هویت ملی قوی‌تر فراهم کنند.