مدیریت بحران قطع برق در ایران؛ تحلیل دلایل، پیامدهای اجتماعی و راهکارها با تاکید بر تاب آوری شهری

چکیده

مدیریت بحران، یکی از مباحث اساسی امروز در زمینه مدیریت است. سرزمین ما یکی از مناطق بحران خیز است و یادآوری همه بحران ها، تاریخ نگاران را به تعجب واداشته است. زلزله، سیل، خشک سالی، رانش زمین، هجوم اقوام و سیل های پیاپی در مقابل ماه های بسیار خشک و جنگ ها همه از بحران های گذشته است که امروز گاه و بیگاه برای مدتی کشور را به چالش می کشد. لما بسیاری از رویدادهای امروز نیز اگر به درستی موردمدیریت قرار نگیرند سبب بحران های فراوان می شود. پس پیش بینی پیک فصل و پیک سال باید مدنظر باشد. مفهوم تاب آوری در سال 1973 توسط شخصی به نام هولینگ مطرح شد، تاب آوری یعنی شهر در برابر تغییرات؛ حداکثر انعطاف پذیری را داشته باشد. صنعت برق بخش مهمی از اقتصاد کشور را به شمار می آید و نیازمند ارزیابی وضعیت موجود از نظر تاب آوری است تا بتوان از طریق بررسی و تحلیل آن به حالت مطلوب دست یافت. امروزه‌‌‌‌ ‌‌‌‌‌‌‌جوامع‌ ‌‌‌‌‌‌در‌‌‌‌ تلاش‌ ‌برای‌ دستیابی‌ به‌ ‌‌‌شرایطی‌‌‌‌‌‌ هستند‌ ‌که‌ ‌‌‌در‌ ‌‌‌صورت‌ وقوع‌ ‌بحران،‌‌ ‌‌‌‌بازگشت‌‌ ‌‌سریع‌‌ آن‌‌‌ها‌‌ را ‌به‌‌‌ وضعیت‌‌‌‌ پیش‌ ‌از‌ ‌‌‌بحران ( اولیه‌ یا‌ عادی‌‌‌‌‌) فراهم‌‌‌‌‌‌‌ سازد‌؛‌‌‌‌‌ از ا‌‌ین‌ رو‌ ‌‌‌ در‌ ‌‌‌ سال‌ ها‌ی‌‌ ‌‌ اخیر‌ نهادهای فعال‌‌ ‌‌در‌ ‌‌‌زمینه‌ ‌کاهش‌ ‌‌‌‌سوانح،‌ ‌‌یشتر‌‌ فعالیت ها‌ی‌‌ خود‌ ‌‌‌‌را‌ ‌‌‌بر‌ دستیابی‌ ‌به‌‌ ‌‌‌‌جامعۀ‌‌‌ ‌‌‌‌‌تاب‌‌ آور‌ در‌‌‌‌ برابر‌‌ سوانح‌‌ متمرکز ‌‌‌‌ساخته اند‌ و‌ ‌‌تاب‌ آور‌کرد‌‌‌‌، ‌‌جوامع‌شهری‌‌ به‌‌ ‌و‌یژه‌ ‌‌ محلات ‌نابسامان ،‌دارای ‌اهمیت ‌خاصی ‌است‌. علی رغم گذشت بیش از سه دهه از انجام تحقیقات اولیه در مورد تاب آوری شهرها  هنوز این مفهوم فاقد یک درک فراگیر و عملیاتی درحوزه های مختلف علمی و از جمله مدیریت سوانح است. بسیاری از تناقضات موجود بر سر معنای تاب آوری شهری، از تمایلات شناختی روش های متدولوژیک و تفاوت های مفهومی بنیادی موجود و همچنین دیدگاه هایی که بر تحقیق در سیستم های اکولوژیکی، اجتماعی یا ترکیبی از هر دو تمرکز می کنند، ناشی می شود. تعریف تاب آوری شهری "به طور کلی به توانایی یک شهر و یا سیستم های شهری و مقاومت در برابر مجموعه ای از شوک ها و استرس های  گسترده اشاره دارد. برای نوشتن این پژوهش از روش توصیفی– تحلیلی و با مروری بر اسناد کتابخانه‌ای صورت گرفته شده است روش تحقیق حاضر کیفی و داده‌ها با ابزار کتابخانه‌ای از طریق کتب و نشریه‌های تخصصی گردآوری شده است. نتایج نشان می‌دهد زمانی یک شهر به طور کامل تاب آور ، محسوب خواهد شد که تمامی شاخص ها، مؤلفه ها و ابعاد تاب آوری در آن شهر در وضعیت بهتر و در حالت رشد و ارتقا قرار گیرند و چه بسا که ارتقای ناموزون ابعاد مختلف در مسیر تاب آوری شهری خیلی به تاب آور شدن کلیت یک شهر و مردمان آن منجر نخواهد شد. پیشرو بودن بعد اجتماعی - اقتصادی به عنوان بعدی که بیشترین ارتباط را با مردم و شهروندان دارد، در تاب آور بودن شهرها بسیار حائز اهمیت است.