شناسایی عوامل افزایش هزینه در پروژه های عمرانی با استفاده از رویکرد تصمیم گیری چند شاخصه فازی (مورد مطالعه: شهرداری تهران)

چکیده

یکی از فعالیت­ های کشورهای در حال توسعه برای ساخت زیر بناهای اقتصادی خود، اجرای طرح­های عمرانی زیر بنایی است که سالانه بخش عمده­ ای از بودجه کشور را به خود اختصاص می ­دهد و لذا برنامه ­ریزی اصولی در خصوص این طرح ها از ملزومات و ضروریات بوده تا بتوان کم­ترین نسبت هزینه به بهره ­وری را از آن استحصال نمود. هر ساله بخش عظیمی از اعتبارات و منابع مالی کشور، صرف سرمایه­ گذاری در پروژه ­های بزرگ عمرانی و زیر بنایی می ­شود. مهم ترین شاخص موفقیت این پروژه ­ها علاوه بر دستیابی به اهداف مورد نظر و مقرون به صرفه بودن، اتمام آن در زمان پیش ­بینی شده می­ باشد. هدف از انجام مقاله حاضر شناسایی عوامل کلیدی افزایش هزینه در پروژه­های عمرانی شهرداری تهران با استفاده از آنالیز حالات خرابی (FMEA) و تعیین میزان ریسک آن­ها و وزن دهی و رتبه ­بندی آن­ها با استفاده از مدل AHP فازی است. نتایج پژوهش حاضر نشان می­دهد عواملی که بر افزایش هزینه­ های پروژه ­های عمرانی موثر بودند عبارتند از: بالا رفتن هزینه در اثر تورم­ های به وجود آمده در کشور، عملکرد نامناسب پیمانکار، مشکل تخصص مهندسان مشاور و ناظر و عدم مطالعه کافی در ابتدای پروژه، نبود نیروی انسانی کارآمد، عدم ثبات مدیریت کارگاه از شروع پروژه، عدم وجود سیستم کنترل پروژه قوی، نبود سیستم مدیریت پروژه مناسب، نبود تعهد کاری در میان کارکنان پروژه، برآورد اشتباه هزینه ­ها در ابتدای پروژه که با استفاده از تحلیل FMEA، بالاترین ریسک مربوط به شاخص بالارفتن هزینه در اثر تورم­ های به وجود آمده در کشور است و با استفاده از سیستم مدیریت پروژه مهم­ترین شاخص نبود سیستم مدیریت پروژه مناسب می ­باشد.