شاخص خطر آتش‌نشان: مدل‌سازی مکانی زمانی گسترش آتش‌سوزی جنگلی و تحلیل مسیرهای حرکت فردی در ایران

چکیده

این پژوهش مروری با هدف بررسی و تحلیل جامع پژوهش‌های پیشین در حوزه ارزیابی ریسک آتش‌سوزی‌های جنگلی و توسعه شاخص‌های خطر آتش‌نشان انجام شده است. با توجه به افزایش وقوع آتش‌سوزی‌های جنگلی در ایران و خطرات ناشی از آن برای آتش‌نشانان، این پژوهش به‌منظور شناسایی روش‌ها، فناوری‌ها و راهکارهای مؤثر در مدیریت بحران آتش‌سوزی‌های جنگلی طراحی شده است. روش‌شناسی این پژوهش بر اساس مرور سیستماتیک و تحلیل محتوای کیفی انجام شده و شامل مراحل شناسایی منابع، انتخاب مقالات بر اساس معیارهای ورود و خروج، استخراج داده‌ها و تحلیل یافته‌ها است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهند که روش‌های مدل‌سازی مکانی-زمانی و استفاده از فناوری‌های نوین مانند سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ، سنجش از دور، اینترنت اشیا و پهپادها می‌توانند به بهبود پیش‌بینی گسترش آتش و افزایش ایمنی آتش‌نشانان کمک کنند. همچنین، توسعه شاخص‌های خطر آتش‌نشان متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیمی ایران به‌عنوان یک راهکار مؤثر در مدیریت بحران پیشنهاد شده است. تحلیل نقاط قوت و ضعف پژوهش‌های پیشین نشان می‌دهد که اگرچه استفاده از داده‌های دقیق و فناوری‌های نوین از نقاط قوت این پژوهش‌ها بوده است، اما نبود داده‌های کافی در برخی مناطق و کمبود پژوهش‌های بومی از جمله چالش‌های اصلی در این حوزه هستند. بر این اساس، پیشنهاداتی برای پژوهش‌های آتی ارائه شده است، از جمله توسعه مدل‌های بومی، استفاده از فناوری‌های نوین، توسعه شاخص‌های خطر آتش‌نشان و آموزش آتش‌نشانان. در نهایت، این پژوهش نشان می‌دهد که ترکیب روش‌های پیشرفته مدل‌سازی، فناوری‌های نوین و شاخص‌های خطر آتش‌نشان می‌تواند به‌عنوان یک راهکار جامع برای مدیریت بهتر بحران آتش‌سوزی‌های جنگلی در ایران مورد استفاده قرار گیرد. این یافته‌ها نه‌تنها به بهبود ایمنی آتش‌نشانان کمک می‌کنند، بلکه می‌توانند به کاهش خسارات ناشی از آتش‌سوزی‌های جنگلی و حفظ منابع طبیعی کشور منجر شوند.