توسعه شاخص‌های خطر آتش‌نشان متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیمی ایران

چکیده

فزایش خطر آتش‌سوزی در مناطق مختلف جهان به دلیل تغییرات اقلیمی و فعالیت‌های انسانی، نیازمند توسعه شاخص‌های خطر آتش‌نشان دقیق و کارآمد است. این پژوهش با هدف توسعه شاخص‌های خطر آتش‌نشان متناسب با شرایط جغرافیایی و اقلیمی ایران انجام شده است. برای دستیابی به این هدف، از روش‌های پیشرفته‌ای مانند فرآیند تحلیل سلسله مراتبی،  سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی و یادگیری ماشین استفاده شده است. داده‌های مورد استفاده شامل اطلاعات هواشناسی، پوشش گیاهی، توپوگرافی و فعالیت‌های انسانی از مناطق مختلف ایران است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که عوامل اقلیمی (به ویژه دما و رطوبت نسبی) و پوشش گیاهی بیشترین تأثیر را بر خطر آتش‌سوزی دارند، در حالی که فعالیت‌های انسانی و توپوگرافی تأثیر کمتری دارند. مدل جنگل تصادفی با دقت ۹۲٪ بهترین عملکرد را در پیش‌بینی خطر آتش‌سوزی داشته است. مناطق جنگل‌های شمال ایران و زاگرس به دلیل رطوبت بالا، پوشش گیاهی متراکم و فعالیت‌های انسانی بیشتر، بیشترین خطر آتش‌سوزی را دارند، در حالی که مناطق کویری کمترین خطر را دارند. این پژوهش با ارائه شاخص‌های خطر آتش‌نشان بومی و راهکارهای مدیریتی مانند مدیریت پوشش گیاهی، آموزش جوامع محلی و استفاده از فناوری‌های پیشرفته، به کاهش خطر آتش‌سوزی و خسارات ناشی از آن کمک می‌کند. پیشنهاد می‌شود پژوهش‌های آینده به بررسی تأثیر تغییرات اقلیمی و توسعه مدل‌های پیش‌بینی پیشرفته‌تر بپردازند. این یافته‌ها می‌توانند به تصمیم‌گیرندگان در اتخاذ اقدامات پیشگیرانه و مدیریت ریسک در مناطق پرخطر کمک کنند.