تبیین نقش گزارشگری محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی در خودداری از پرداخت مالیات: شواهدی از بازار سرمایه

چکیده

در عصری که پایداری به پارادایمی مسلط در عرصه کسب‌وکار تبدیل شده است، این پژوهش با نگاهی ژرف‌کاوانه به بررسی یکی از چالش‌برانگیزترین تقابل‌های عصر حاضر می‌پردازد: رابطه میان تعهدات پایدارانه شرکتی و مسئولیت‌های مالیاتی. مطالعه حاضر با عبور از رویکردهای سطحی‌نگر، لایه‌های پنهان تعامل میان گزارشگری محیط‌زیستی، اجتماعی و حاکمیتی و رفتارهای مالیاتی را در بستر منحصربه‌فرد اقتصاد ایران واکاوی می‌کند. در این پژوهش تأثیر گزارشگری محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی در خودداری از پرداخت مالیات در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره 1398- 1402 مورد بررسی قرار گرفت. این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از لحاظ ماهیت، یک پژوهش توصیفی با تاکید بر روابط همبستگی است، زیرا از یک طرف وضع موجود را بررسی می کند و از طرف دیگر، رابطه بین متغیرهای مختلف را با استفاده از تحلیل رگرسیون، تعیین می نماید علاوه براین، در حوزه مطالعات پس رویدادی (استفاده از اطلاعات گذشته) قرار می گیرد و مبتنی بر اطلاعات واقعی صورت های مالی شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و سایر اطلاعات واقعی است که با روش استقرایی به کل جامعه آماری قابل تعمیم خواهد بود. نمونه آماری تحقیق به روش حذفی سیستماتیک تعداد 120 شرکت انتخاب شد.  نتايج حاصل از آزمون فرضيه ها در سطح خطاي پنج درصد نشان داد: گزارشگری محیط زیستی، اجتماعی و حاکمیتی در خودداری از پرداخت مالیات شرکت‌ها تاثیر منفی و معناداری دارد.  نتایج این پژوهش می‌تواند به عنوان سنگ بنایی نظری برای توسعه مدل‌های پیش‌بینی کننده رفتار مالیاتی شرکتی در اقتصادهای درحال‌گذار مورد استفاده قرار گیرد.  این پژوهش از طریق تلفیق روش‌شناسی‌های کمّی پیشرفته با بینش‌های کیفی، الگویی جامع برای درک تعامل پیچیده بین الزامات پایدار و تعهدات مالیاتی طراحی کرده است که می‌تواند به عنوان نقشه راهی نظری برای محققان آینده عمل کند.