تبیین نقش و جایگاه آمایش جمعیت در توسعه استان بوشهر

چکیده

آمایش جمعیت یکی از عوامل اصلی در تدوین برنامه ­هاست و در سیاستگذاری­ های ملی و محلی اهمیت و جایگاه خاصی دارد به نحوی که طراحی برنامه های توسعه بدون توجه به جمعیت و تغییرات آن بیهوده خواهد بود و ﻧﻤـﻰﺗـﻮان در ﺑﺮﻧﺎﻣـﻪرﯾـﺰىﻫـﺎى ﺗﻮﺳﻌﻪاي ﺑـﻪ ﺗﺤﻮﻻت و ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ ﺟﻤﻌﯿﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻗﺘﺼﺎدى-اﺟﺘﻤﺎﻋﻰ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻰ اﻋﺘﻨﺎ ﺑﻮد.ایران بیش از نیم قرن پیشینۀ برنامه­ ریزی دارد حال­آنکه با وجود قدمت در حوزة برنامه­ ریزی کلان و با وجود تنوع اقلیمی، جمعیتی و دامنۀ گسترده­ ای از پتانسیل­ ها و منابع طبیعی در کشور راهبردهای متناسب باجمعیت در حوزة برنامه ­های کلان توسعه چندان رایج نیست درنتیجه، در شاخص­های اقتصادی و اجتماعی، نابرابری­ های فضایی و جمعیتی دیده می­شود. در استان بوشهر نیز تاکنون برنامه های مختلفی برای تحقق رشد و توسعه، تدوین و اجرا شده است. بررسی مفاد این برنامه­ ها حاکی از آن است که علی رغم اینکه آمایش جمعیت در شاخص­های مختلف توسعه تاثیرات چشمگیری دارد اما در اغلب برنامه­ ها به این موضوع توجه جدی و لازم نشده است. این موضوع یکی از چالش­ها و نارسایی­ های برنامه­ ریزی در سطح استان بوشهر است که ریشه در عدم تبیین و اهمیت آمایش جمعیت در برنامه­های رشد و توسعه دارد. بنابراین هدف از این مطالعه تبیین نقش و جایگاه آمایش جمعیت در توسعه استان بوشهر است. این پژوهش از پارادایم اصالت عمل تبعیت می­ کند. در این تحقیق از روش پژوهش ترکیبی از نوع مدل تدوین طبقه ­بندی برای کشف مدل تحقیق و بررسی فرضیه­ های پژوهش استفاده شده است . برای تجزیه و تحلیل داده ­ها در بخش کیفی از روش کد­گذاری باز، محوری و گزینشی و در بخش کمی پژوهش که پنج فرضیه بررسی شد، از روش آمار توصیفی و استنباطی با استفاده از روش مدل یابی معادلات ساختاری و بکارگیری نرم­ افزارهای SPSS و PLS استفاده شده است. نتایج بخش کیفی این پژوهش نشان داد که توسعه شامل چهار بعد کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، بهداشت و سلامت و کارکردهای سیاسی و امنیت است که برای این ابعاد شانزده شاخص نیز کشف کردید. نتایج بخش کمی نیز نشان داد که رابطه مثبت و معنی­ داری میان آمایش جمعیت و توسعه و همچنین رابطه مثبت و معنی داری میان آمایش جمعیت و چهار بعد توسعه (کارکردهای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، بهداشت و سلامت و کارکردهای سیاسی و امنیت) وجود دارد.